Opmerkingen over het gevoel van het schone en het verhevene
Opmerkingen over het gevoel van het schone en het verhevene
Immanuel Kant
Op voorraad
Direct leverbaar uit voorraad
Product omschrijving
Verschenen in de serie: Marginalia-reeks
De Opmerkingen over het gevoel van het schone en verhevene vormen een vroeg maar markant en in zekere zin cruciaal werkje in de bibliografie van Kant. Ze kwamen tot stand in 1763, tijdens een verblijf van Kant op het landgoed van een vriend, in de bossen ten noorden van Königsberg. Kant, die niet bekend staat als bijzonder reislustig, heeft de tekst dus 'op vakantie' geschreven.
Dit gegeven tekent ook de stijl van de tekst: eerder dan een diepgaande filosofische analyse een verzameling tamelijk losse observaties over het schone en het verhevene, die met voelbaar plezier op papier gezet, en vaak scherpzinnig, prikkelend en in menig opzicht onthullend zijn. In dit werk past Kant de twee esthetische categorieën van het schone en het verhevene nog maar amper toe op de objecten die hij er later vooral mee in verband zou brengen - dat wil zeggen de natuur en de kunst -, maar juist op de mens en zijn gedrag. De Opmerkingen markeren in die zin ook een omslag in de interesse en het denken van Kant, die zich tot dat moment vooral met wiskunde en astronomie had beziggehouden, maar zich nu langzaam naar het definitieve gebied van zijn aandacht wendt: de mens. In de Opmerkingen doet hij dat aanschouwelijker dan in zijn latere abstracte werken en richt hij zich op mensen in hun wereldse gedrag, mannen en vrouwen, met verschillende culturele en nationale achtergronden. Juist het feit dat hij daarbij gebruik maakt van het esthetisch gevoel zou vandaag de dag veel te denken kunnen geven.
Naast een even precieze als vloeiende vertaling die met plagerige vondsten recht doet aan het onverwacht vrije en hier en daar wat barokke taalgebruik van Kant, biedt Ike Kamphof in dit boek verhelderende aantekeningen bij de tekst en een inleidend essay waarin ze ingaat op de relevantie van Kants opmerkingen voor de hedendaagse sensibiliteit.
Specificaties
Recensies
'Kant schreef de Opmerkingen over het gevoel van het schone en het verhevene in 1763. Het behoort dus tot de zogenaamde 'prekritische periode' van Kant [...].
[...]
Nu bezitten we dus een nieuwe Nederlandse vertaling van dit merkwaardige werkje. Er bestond al een vertaling, van de hand van Harry P. Blok, maar die dateert inmiddels uit 1919 en is niet meer in de boekhandel verkrijgbaar. Ike Kamphof heeft de tekst opnieuw toegankelijk en beschikbaar gemaakt en, het dient gezegd, ze heeft dit op voortreffelijke wijze gedaan. Haar vertaling leest vlotter en is nauwkeuriger dan die van Blok. Bovendien heeft ze de tekst van talrijke aantekeningen en een verhelderende inleiding voorzien. In deze inleiding, die bijna even lang is als het werk zelf, bespreekt Kamphof onder meer de ontstaansgeschiedenis van het boek, de plaats die het inneemt in Kants oeuvre, de filosofen die Kant beïnvloed hebben en analyseert ze de notie van 'esthetisch gevoel' en de specifieke stijl van Kant in de Opmerkingen. Een beknopte maar informatieve bibliografie sluit het werk af. Kamphof heeft beslist geen half werk geleverd en verdient hiervoor alle lof.'
- Hans Maes in: Algemeen Nederlands tijdschrift voor wijsbegeerte, jrg. 99, nr. 2 (april 2007)
'Ike Kamphof heeft voor een vlotte nieuwe vertaling gezorgd, met aantekeningen en een uitvoerige inleiding.
[...] deze verzorgde kritische uitgave biedt een interessante invalshoek in het vroege denken van Kant.'
- Hans Maes in: Tijdschrift voor Filosofie, nr. 2-2007
'Van Kants esthetische opvoedingsidee ging een enorme invloed uit. Bij belangrijke denkers als Schiller en Hegel kreeg die idee een bepalende rol. Maar bovendien werd ze overgenomen door Wilhelm von Humboldt, de grote Duitse onderwijshervormer, de man die aan de wieg stond van de Duitse universiteit en het humanistisch gymnasium. Humboldts fameuze Bildungsideaal was de praktische toepassing van Kants ideeën over esthetische vorming.
Maar de Beobachtungen kunnen ook heel goed gelezen worden omwille van zichzelf, als de speelse, vernuftige observaties van een denker die zichzelf even de vrije teugel gaf, die, zoals hij het zelf uitdrukte, hier meer met het oog van de waarnemer keek dan met dat van de filosoof.
[...]
Mede daarom blijft het interessant om boeken als de Beobachtungen te lezen.'
- Jabik Veenbaas, vertaler en publicist, in: Nexus, nr. 45 - 2006
'In de onvolprezen reeks "Marginalia" een vroeg werkje van Kant over esthetica. Deze Kant is een heel andere dan die van de latere zo solide geconstrueerde hoofdwerken: hij schrijft hier lichtvoetig, essayistisch, bijna improviserend. In aansluiting bij Engelse denkers als Shaftesbury en Burke maakt hij onderscheid tussen het schone en het sublieme, maar nog niet tussen esthetica en ethiek: die zijn beide gegrondvest in hetzelfde menselijk gevoel. Dat uitgangspunt leidt tot een zeker waardenrelativisme, dat in het latere werk volledig zal verdwijnen. De vertaling wordt uitvoerig ingeleid en van noten voorzien. Het boekje bevat verder een bibliografie.'
- dr. D.G. van der Steen in: NBD|Biblion (14 Juni 2006)
'Immanuel Kant (1724-1804) was 39 jaar toen zijn 'Opmerkingen' gepubliceerd weren. Hij genoot toen al enige bekendheid als wetenschapper en filosoof. Deze tekst is speels en weinig methodisch, meer die van een kunstenaar dan die van een wetenschapper. Onder invloed van Rousseau stelt Kant hier de mens centraal. Hij schrijft over schoonheid en verhevenheid, moraal, waardigheid, eigenheid, uiterlijkheden, gemoedsgesteldheid, charmes en over verhoudingen en verschillen tussen mensen. In haar inleiding schrijft Ike Kamphof dat het boekje Kant zelf zeer dierbaar was. Hij bedoelde het zowel voor lezers die puur ontspanning zochten, als voor hen die hun gedachten wilden laten vormen. De vorige vertaling van de 'Opmerkingen' is van Harry P. Blok en dateert uit 1919. Ike Kamphof is filosofe. Haar stijl is toegankelijk.'
- Nelleke vermeer in: Nederlands Dagblad, 9 Juni 2006
