Aarde, lucht, water en vuur
Product omschrijving
Verschenen in de serie: Marginalia-reeks
Empedokles werd in 492 op Sicilië geboren uit een gegoede familie. Hij was arts, maar ook politicus en werd door zijn tijdgenoten als een soort magiër gezien. Hij stierf in 432 door een val in de Etna. Voor veel schrijvers (o.a. Hölderlin) was dit gegeven een bron van literaire inspiratie.
Empedokles schreef in het Grieks een filosofisch gedicht dat later de titels Over de natuur en Zuiveringen kreeg. Van de vijfduizend regels die het bevatte zijn ons ruim vijfhonderd door diverse klassieke auteurs overgeleverd. In de jaren negentig van de vorige eeuw is de Straatsburger papyrus gepubliceerd waarop de resten van ruim zeventig nieuwe regels staan.
Aarde, lucht, water en vuur waren volgens Empedokles de vier wortels of elementen van alles. Ze werden door Liefde en Haat in een eeuwig durende cyclus respectievelijk bijeengebracht en gescheiden. Het bijeenbrengen van de elementen door Liefde leidde tot het ontstaan van de levende wezens. Het sterven was de door Haat veroorzaakte scheiding.
Empedokles verhaalt ook van de omzwervingen van een daimon, een 'ziel', die bloed heeft vergoten en als straf een lange reeks van levens doormaakt. Daarin is hij afwisselend een plant, een dier een mens en een god.
Specificaties
Recensies
In: Tijdschrift voor Filosofie, jaargang 2008 nr. 2
"Ferwerda's vertaling van de fragmenten van Empedocles is de herziene en uitgebreide versie van een eerste editie uit 1997. Sindsdien zijn er belangrijke aanvullingen bij het werk van de presocratische filosoof voortgekomen uit de studie van een eerder onopgemerkte papyrus in de collectie van de universiteit van Staatsburg"
[...]
"Ferwerda geeft alle fragmenten - ook de recent ontdekte - in de orginele Griekse tekst en vertaalt en becommentarieert ze."
[...]
"Het boek bevat een uitgebreide inleiding, waarin Empedocles' werk wordt gesitueerd als een antwoord op stellingen van Parmenides wiens leerling hij volgens sommige latere bronnen was. Ook de nawerking van de filosoof en zijn oeuvre krijgt een ruime behandeling. Een geactualiseerde bibliografie vormt een goede leidraad naar verdere lectuur. Typografisch is het werk verzorgd."
(Pieter Beullens)
In: Hermeneus, 79-4 (2007)
"In de uitstekende inleiding van zijn heruitgave van Empedocles' fragmenten weet Ferwerda aan [de] veelzijdigheid [van Empedocles] recht te doen.
[...]
Ferwerda besluit zijn inleiding met een interessante selectie van denkers en schrijvers uit de oudheid (Plato, Aristoteles en de neoplatonici) en uit recentere tijd (H?lderlin, Arnold, Nietzsche, Van Klinkenberg en Andreus) die zich met de figuur of de leer van Empedocles hebben ingelaten. De fragmenten zelf, inclusief de pas in 1999 gepubliceerde Straatsburger papyrus, worden oordeelkundig gerangschikt. Na de Griekse tekst en de Nederlandse vertaling volgt bij elk (samenhangend geheel van) fragment(en) een summier commentaar waaruit meermaals een grondige vertrouwdheid blijkt met ook de meest recente literatuur. Handige omnummertabellen van en naar de gezaghebbende editie van Diels en Kranz, een selectieve bibliografie en een index nominum vervolledigen deze exellente uitgave, die ook als handige inleiding in de complexe denkwereld van Empedocles nuttige diensten kan bewijzen."
(Geert Roskam)
In: De Leeswolf, nr. 2 - 2007
"Ferwerda heeft zijn strepen als vertaler van antieke filosofie reeds verdiend met vertalingen van Plotinus'Enneaden, het complete werk van Diogenes La?rtius en van de sceptische filosoof Sextus Empiricus.
[...]
Ferwerda bewijst dat hij bijzonder goed op de hoogte is van de discussies over Empedokles' werk; zo getuige ook de indrukwekkende bibliografie. Hij heeft de fragmenten naar eigen inzicht inhoudelijk geordend en nieuwe interpretaties uit geleerde artikels gehaald. In zijn lange inleiding gaat hij in op het leven, het werk en de leer van Empedokles.
[...]
Ondanks het technische karakter en de moeilijke materie is deze zeer onderhoudend geschreven uitgave goed te volgen voor de ge?nteresseerde leek. Het biedt ons een zeer volledige en nauwgezette kennismaking met de filosoof Empedokles, over wie duidelijk veel meer interessants te lezen valt dan het bekende anekdotische gegeven dat hij zou gestorven zijn door een val in de Etna."
(Katrien Vanacker)
In: NBD Biblion, 16 februari 2007
"Van het werk van de Griekse wijsgeer Empedocles, die leefde in de vijfde eeuw voor Christus, zijn enkel fragmenten over, fragmenten die fascinerend zijn, maar vaak cryptisch en moeilijk te interpreteren. Hun invloed is er niet minder groot om, zowel in de oudheid (bijvoorbeeld op Aristoteles) als in de moderne tijd (Holderlin, Nietzsche). Ook de wetenschap blijft met Empedocles bezig: nog geen tien jaar geleden zijn nieuwe fragmenten gepubliceerd, die nieuw inzicht hebben opgeleverd. Rein Ferwerda heeft zijn vorige editie van de fragmenten dan ook uitvoerig herzien en aangevuld; zijn boek bevat de Griekse tekst met vertaling en lopend commentaar, een uitvoerige inleiding, teksten uit de oudheid over Empedocles, en teksten over zijn invloed op latere denkers en schrijvers. Wetenschap van hoog niveau. Met index, bibliografie, omnummertabellen en tekstvarianten.
(Dr. D.G. van der Steen)
